Sago op de Plank!

Titel: Sago op de plank!
(Met een korte beschrijving van historie achtergrond (en meer video's) over
West-Papoea.)
Productie: 2012
In opdracht van: Stichting Hapin
Met: Jeroen Overweel, redactie en interview en Fokke van Saane, geluid en geluidsmix

In mei 2010 reisden we naar West-Papoea om daar meerdere korte films op te nemen in opdracht van de stichting Hapin. In deze korte film vertellen drie leden van een corporatie in Depapre over de aanschaf van een sago raspmachine. Sago is het basisvoedsel in Papoea, gemaakt uit de sago palm.

West-Papoea maakt deel uit van de Nederlandse geschiedenis. Ook van mijn geschiedenis dus. In 1660 kwam het onder gezag van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Een vreemd besef dat de kustbewoners van Papoea vanaf die tijd de bemanning van Portugese, Spaanse en later Nederlandse VOC schepen aan land zagen komen. En nog vreemder dat het toenmalige Nieuw-Guinea, zo heette Papoea toen nog, in de 19de eeuw werd verdeeld onder Nederland, Duitsland en Engeland. Het westelijke deel van Nieuw-Guinea maakte ineens deel uit van Nederlands-Indië. De eerste blijvende nederzettingen van Europeanen in het Nederlandse gedeelte bestond uit zendelingen die zich hier in 1855 vestigden, in 1895 volgde Nederland zelf met de vestiging van bestuursposten. Eeuwenlang is over het lot van de Papoea's beslist zonder dat zij er zelf aan te pas kwamen.

Nog weer veel later, in 1949, ik maak veel te grote sprongen door de geschiedenis, werd Indonesië onafhankelijk. Nieuw-Guinea bleef buiten deze overdracht. Nederland stelde zich tot taak om de bevolking 'op te voeden tot zelfstandigheid’ en beloofde West-Papoea hiermee zelfstandigheid. De hierdoor gewekte verwachtingen maakten het voor de Papoea's des te pijnlijker toen, onder internationale druk, Nederland Nieuw-Guinea moest overdragen aan Indonesië. Sinds die tijd is West-Papoea een provincie van Indonesië. Voorwaarde voor de overdracht was wel dat de Papoea's zich in de zogenaamde 'Act of Free Choice' konden uitspreken over hun staatkundige toekomst. Maar door dwang en manipulatie zorgde Indonesië ervoor dat de uitslag in haar eigen voordeel uitviel. Nieuw-Guinea heette voortaan Irian Jaya.

Onder Suharto werden de rechten van de bevolking daarna ernstig geschonden. (Net als in de rest van Indonesie trouwens). Posities in overheid en economie werden in toenemende mate ingenomen door niet-Papoea's, veelal mensen uit Indonesië die in West-Papoea kwamen wonen in het kader van het officiële transmigratie-programma.

Sinds de democratische omwentelingen in de nieuwe eeuw is de situatie complexer. Een groeiende bestuurlijke en politieke Papoea elite voelt zich verbonden met de Indonesische staat. Veel Papoea's maken gebruik van de democratische ruimte die geboden wordt, zoals de nieuwe naam voor de provincie: 'Papoea' en het wedijveren voor een Speciale Autonomie. Maar deze Speciale Autonomie wordt maar niet uitgevoerd. De mensenrechten worden nog steeds geschonden en Papoea wordt ondertussen van z'n hulpbronnen beroofd.

- hapin.nl

Viktor Kaisiëpo - ter nagedachtenis

Interview met de op 31 januari 2010 overleden Viktor Kaisiëpo. Nog niet zo lang geleden sprak hij op de Papoea Pride conferentie in Utrecht over de toekomst van de inheemse Papoea' s in Indonesisch Papoea. Viktor Kaisiëpo zette zich in voor het recht op zelfbeschikking van West-Papoea, waar hij ook is geboren. Hij was woordvoerder van de gezamenlijke Papoea-organisaties in Nederland en lobbyde bij de VN voor de rechten van zijn volk en andere inheemse volkeren.

Muridan Widjojo

De tegenstellingen tussen Jakarta en Papoea over de interpretatie van de geschiedenis en de politieke status van Papoea is een van de voornaamste oorzaken van het conflict in Papoea, aldus Muridan Widjojo van het Indonesisch Instituut van Wetenschappen (LIPI). Een vreedzame dialoog om uit de impasse te komen is hard nodig. Hiervoor heeft het LIPI de zogenaamde Papoea Road Map geschreven om dit proces een richting te geven. Het laatste nieuws is dat oud vice-president Jusuf Kalla gevraagd is zijn steun te geven. Kalla speelde een belangrijke rol in het Atjehse vredesproces. (Bron www.hapin.nl)

In dit filmpje wordt hij geïnterviewd over zijn visie op dialoog tussen provincie Papoea en Indonesie. Het interview is opgenomen tijdens Papoea Pride 2009 in Utrecht.